erotiCulture ερωτικός πολιτισμός
Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη που αποτυγχάνουν στο γυναικείο ζήτημα και γιατί η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ πρέπει να προσέξει περισσότερο το μισό του ουρανού!
Από τη στιγμή που η Αμερική και οι σύμμαχοί της ανέτρεψαν τους Ταλιμπάν το 2001, στο Αφγανιστάν η εγγραφή των κοριτσιών στο δημοτικό σχολείο αυξήθηκε από 0% σε πάνω από 80%. Ο δείκτης βρεφικής θνησιμότητας (Infant mortality rate, IMR) μειώθηκε στο μισό. Ο αναγκαστικός γάμος έγινε παράνομος. Πολλά από αυτά τα σχολεία ήταν βεβαίως χάλια και πολλές οικογένειες αγνόησαν το νόμο. Αλλά κανείς στα σοβαρά δεν αμφιβάλλει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια του Αφγανιστάν έχουν αποκομίσει μεγάλα κέρδη τα τελευταία 20 χρόνια ή ακόμα ότι ακριβώς αυτά τα επιτεύγματα βρίσκονται τώρα σε κίνδυνο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δηλώνουν, σύμφωνα με το State Department, ότι στην εξωτερική πολιτική τους είναι «αφοσιωμένες στην προώθηση της ισότητας των φύλων». Το να εγκαταλείψεις ως κληροδότημα όπλα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια χώρα μεσαίου μεγέθους και σε μια ομάδα βίαιων μισογύνηδων είναι ένας παράξενος τρόπος για να το δείξουμε. Βεβαίως! η εξωτερική πολιτική συνεπάγεται δύσκολους συμβιβασμούς. Τώρα έχει γίνει πιο εμφανές ότι η Hillary Clinton ασχολήθηκε με κάτι σημαντικό όταν είπε, πριν από μια δεκαετία, ότι «η καταπίεση των γυναικών είναι…απειλή για την κοινή ασφάλεια του κόσμου μας». Οι κοινωνίες που καταπιέζουν τις γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να είναι βίαιες και ασταθείς.
Υπάρχουν αρκετοί πιθανοί λόγοι για αυτό. Σε πολλά μέρη τα κορίτσια υποβάλλονται σε επιλεκτική έκτρωση ή μοιραία παραμελούνται. Αυτό έχει οδηγήσει σε μη ισορροπημένες αναλογίες φύλου στο γενικό πληθυσμό, κι έτσι εκατομμύρια νέοι άντρες είναι καταδικασμένοι να παραμείνουν ανύπαντροι. Οι απογοητευμένοι νέοι είναι πιο πιθανό να διαπράξουν βίαια εγκλήματα ή να ενταχθούν σε ομάδες ανταρτών. Οι στρατολόγοι της Boko Haram και του Ισλαμικού Κράτους το γνωρίζουν και τους υπόσχονται «συζύγους» ως λάφυρα πολέμου. Η πολυγαμία δημιουργεί επίσης πλεόνασμα ανύπαντρων νέων ανδρών. Οι πολλαπλές σύζυγοι για τους άντρες στην κορυφή της ιεραρχίας σημαίνουν ενόχληση για τα μπακούρια της βάσης.
Όλες οι συγκρούσεις έχουν πολύπλοκες αιτίες. Αλλά μπορεί να μην είναι τυχαίο ότι το Kashmir έχει μία από τις πιο ανισόρροπες αναλογίες φύλου στην Ινδία ή ότι ο Δείκτης Fragile States που συντάχθηκε από το Fund for Peace στην Washington βρίσκει ότι οι 20 πιο ταραγμένες χώρες εξασκούν την πρακτική της πολυγαμίας. Στη Guinea, όπου έγινε πραξικόπημα στις 5 Σεπτεμβρίου, το 42% των παντρεμένων γυναικών ηλικίας 15-49 ετών είναι υποκείμενα σε πολυγαμική ένωση. Το αυταρχικό (αστυνομικό) κράτος της Κίνας προσπαθεί να συγκρατήσει τους πολλούς άντρες που περισσεύουν, αλλά οι γείτονές τους μερικές φορές αναρωτιούνται αν η επιθετικότητά τους μπορεί κάποια μέρα να αναζητήσει διέξοδο.
Εκτός από πλούσιες δημοκρατίες, το σόι εξακολουθεί να είναι η βασική μονάδα πολλών κοινωνιών. Τέτοιες ομάδες στην ανθρώπινη ιστορία εμφανίστηκαν σε μεγάλο βαθμό για αυτοάμυνα: τα ξαδέλφια θα ενώνονταν για να αποκρούσουν τους ξένους. Σήμερα, προκαλούν κυρίως προβλήματα. Οι φυλετικές διαμάχες και το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» κάνουν το αίμα να κυλάει στη Μέση Ανατολή και το Sahel. Οι φάρες ανταγωνίζονται για τον έλεγχο του κράτους, συχνά βίαια, ώστε να μπορούν να μοιράζουν δουλειές και να ορίζουν την λεηλασία μεταξύ των συγγενών τους. Αυτά τα κράτη γίνονται διεφθαρμένα και δυσλειτουργικά, αποξενώνοντας τους πολίτες από αυτά και ενισχύοντας την την τάση για υποστήριξη προς τους τζιχαντιστές που υπόσχονται να κυβερνήσουν πιο δίκαια.
Κοινωνίες που βασίζονται στον δεσμό μεταξύ των ανδρών (male bonding) που τείνουν να υποδουλώνουν τις γυναίκες. Οι πατεράδες επιλέγουν με ποιους θα παντρευτούν οι κόρες τους. Συχνά υπάρχει ένα τίμημα για τη νύφη – η οικογένεια του γαμπρού πληρώνει, μερικές φορές αδρά, την οικογένεια της νύφης. Αυτό δίνει στους πατεράδες ένα κίνητρο να κάνουν τις κόρες τους να παντρευτούν νωρίς. Δεν είναι μικρό πρόβλημα. Οι προίκες ή η διατίμηση της νύφης είναι κοινή πρακτική στις μισές χώρες του κόσμου. Το ένα πέμπτο των νέων γυναικών στον κόσμο παντρεύονται πριν από την ηλικία των 18 ετών και το ένα εικοστό πριν από τις 15. Τα παιδιά-νύφες είναι πιο πιθανό να εγκαταλείψουν το σχολείο. Οι νεαρές νύφες δεν έχουν την ικανότητα να αντισταθούν στους κακοποιητικούς συζύγους και είναι λίγες οι πιθανότητες να μεγαλώσουν ως υγιή άτομα και καλά μορφωμένα παιδιά.
Ερευνητές στα πανεπιστήμια Texas A&M και Brigham Young συνέταξαν έναν παγκόσμιο δείκτη προ-νεωτερικής (κατάστασης) στάσης απέναντι στις γυναίκες που συμπεριλαμβάνει τα σεξιστικά οικογενειακά έθιμα και νόμους, την ανισότητα των δικαιωμάτων στην ιδιοκτησία, τους πρόωρους γάμους για τα κορίτσια, τον γάμο που επιλέγουν οι πατεράδες, την πολυγαμία, την εξαγορά της νύφης, το προβάδισμα των προνομίων του γιου στην οικογένεια, την βία κατά των γυναικών και την νομική επιείκειά της (για παράδειγμα: μπορεί ένας βιαστής να ξεφύγει από την τιμωρία με το να νυμφευθεί το θύμα του;). Ο δείκτης αποδεικνύει ότι σχετίζεται πολύ με τη βίαιη αστάθεια σε μια χώρα.
Από αυτή την ταξινόμηση μπορούν να αντληθούν διάφορα μαθήματα και συμπεράσματα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, εκτός από τα συνήθη αναλυτικά εργαλεία τους, θα πρέπει να μελετήσουν τη γεωπολιτική μέσα από το πρίσμα του φύλου. Αυτός ο δείκτης των σεξιστικών εθίμων, αν υπήρχε πριν από 20 χρόνια, θα τους είχε προειδοποιήσει πόσο δύσκολη θα ήταν η δημιουργία-οικοδόμηση έθνους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Σήμερα, υποδηλώνει ότι η σταθερότητα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη στη Saudi Arabia, στο Pakistan ή ακόμη και στην India.
Οι ειρηνευτικές συνομιλίες πρέπει να συμπεριλαμβάνουν γυναίκες. Μεταξύ 1992 και 2019, μόνο το 13% των διαπραγματευτών και το 6% των υπογραφόντων ειρηνευτικών συμφωνιών ήταν γυναίκες. Ωστόσο, η ειρήνη τείνει να διαρκέσει περισσότερο όταν οι γυναίκες είναι στο τραπέζι… Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή είναι πιο έτοιμες να συμβιβαστούν ή ίσως επειδή ένα δωμάτιο χωρίς γυναίκες συνεπάγεται stitch-up * μεταξύ των ανδρών με όπλα (μαχητών) χωρίς βοήθεια από μη μαχητές (Non-Combatant). Η Liberia «το πήρα σωστά» και έβαλε τέλος σε έναν φρικαλέο εμφύλιο πόλεμο! Οι νέοι ηγέτες του Afghanistan δεν το έχουν κάνει.
Ευρύτερα, οι κυβερνήσεις πρέπει να το εννοούν όταν λένε ότι θέλουν να απελευθερώσουν τη μισή ανθρωπότητα. Εκπαιδεύστε τα κορίτσια, πολλά από τα οποία εγκατέλειψαν το σχολείο για να εργαστούν ή να παντρευτούν από τότε που ο Covid-19 εξαθλίωσε τις οικογένειές τους. Επιβολή απαγορεύσεων για τον γάμο παιδιών και τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, αν και αυτό είναι δύσκολο σε απομακρυσμένα χωριά. Μην αναγνωρίζετε την πολυγαμία. Εξισώστε τα δικαιώματα στην κληρονομιά. Διδάξτε τα αγόρια να μην χτυπούν γυναίκες. Θέσπιση δημόσιων συντάξεων, οι οποίες υπονομεύουν την παράδοση σύμφωνα με την οποία τα ζευγάρια αναμένεται να ζήσουν με τους γονείς του άντρα, επειδή οι ηλικιωμένοι δεν έχουν άλλα μέσα στήριξης.
Τα περισσότερα από αυτά είναι καθήκοντα των εθνικών κυβερνήσεων, αλλά και οι ξένοι έχουν κάποια επιρροή. Από τότε που οι Δυτικοί δωρητές άρχισαν να ασχολούνται με την εκπαίδευση των κοριτσιών, περισσότερα κορίτσια πήγαν στο σχολείο (η πρωτοβάθμια εγγραφή αυξήθηκε από 64% το 1970 σε σχεδόν 90% σήμερα). Οι εκστρατείες κατά του πρόωρου γάμου έχουν ωθήσει περισσότερες από 50 χώρες να αυξήσουν το ελάχιστο όριο ηλικίας από το 2000. Τα αγόρια πρέπει να μάθουν για τη μη βία από τους τοπικούς μέντορες, αλλά οι ιδέες για το πώς να σχεδιάσουν τέτοια προγράμματα μοιράζονται μέσω ενός παγκόσμιου δικτύου φιλανθρωπικών οργανώσεων και ομάδων σκέψης Οι πολιτικοί και οικονομικοί Δωρητές όπως το USAID και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν κάνει μια δίκαιη δουλειά για την προώθηση των δικαιωμάτων στην ιδιοκτησία για τις γυναίκες, ακόμη και αν οι προσπάθειές τους στο Afghanistan πρόκειται να γίνουν καπνός.
Η ριζοσπαστική έννοια
Η εξωτερική πολιτική δεν πρέπει να είναι αφελής. Οι χώρες έχουν ζωτικά συμφέροντα, και πρέπει να αποτρέψουν και τους εχθρούς. Η γεωπολιτική δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται αποκλειστικά με την οπτική του φεμινιστή, περισσότερο από ό,τι θα έπρεπε να διεκδικεί την αποκλειστικότητα ως προς την οικονομία ή τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Αλλά οι φορείς χάραξης πολιτικής που δεν λαμβάνουν υπόψη τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του μισού πληθυσμού δεν μπορούν να ελπίζουν ότι κατανοούν τον κόσμο.
Πηγή: The Economist
Απολαύστε περισσότερο ήχο και podcast του The Economist σε iOS ή Android.
Αυτό το άρθρο εμφανίστηκε στην έντυπη έκδοση με τον τίτλο .webp”Why nations that fail women fail”.
* stitch-up: μια κατάσταση κατά την οποία κάποιος επίτηδες, για να εκνευρίσει, δείχνει ή μοιάζει ένοχος για κάτι που δεν έκανε.
